Jakie objawy mogą wskazywać na CIDP?

Przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna (CIDP) to przewlekła choroba nerwów
obwodowych o podłożu autoimmunologicznym, czyli takim, w której układ odpornościowy
atakuje własne nerwy. Choroba prowadzi do stopniowego osłabienia mięśni i zaburzeń
czucia, znacząco utrudniając codzienne funkcjonowanie. CIDP może mieć różny przebieg –
od rzutowej poprzez przewlekle postępującą po jednofazową z pełnym powrotem funkcji. [1]

Wczesne rozpoznanie CIDP jest kluczowe, ponieważ szybkie wdrożenie leczenia pozwala
zatrzymać postęp choroby i poprawić jakość życia pacjenta. Ze względu na niespecyficzne
objawy, diagnoza często bywa opóźniona, co może prowadzić do nieodwracalnych zmian w
układzie nerwowym. Dlatego należy znać objawy wskazujące na CIDP i nie zwlekać z wizytą
u lekarza. [3]

Jakie są kluczowe objawy CIDP?

Osłabienie mięśniowe – dominujący objaw

Pierwszym i najbardziej charakterystycznym objawem CIDP jest stopniowo narastające
osłabienie mięśniowe. Choroba rozwija się przez okres co najmniej dwóch miesięcy i
obejmuje zarówno kończyny dolne, jak i górne. [3]

Osłabienie mięśni w początkowej fazie może objawiać się poprzez:

• trudności z wchodzeniem po schodach,
• problemy z utrzymaniem przedmiotów,
• trudności z wstawaniem z pozycji siedzącej,
• osłabienie chwytu. [1]

Charakterystyczną cechą CIDP jest symetryczny charakter osłabienia – objawy rozwijają się
równocześnie po obu stronach ciała. W bardziej zaawansowanych przypadkach może dojść
do niemal całkowitego ograniczenia ruchomości pacjenta, wymagającego stosowania
pomocy ortopedycznych lub wózka inwalidzkiego. [2]

Zaburzenia czucia i parestezje

Wiele osób z CIDP doświadcza różnych zaburzeń czucia. Pacjenci mogą skarżyć się na:

• drętwienie,
• mrowienie,
• uczucie pieczenia,
• osłabienie czucia bólu, temperatury i dotyku. [1,3]

Objawy te zwykle zaczynają się w dystalnych częściach kończyn, czyli w palcach stóp i dłoni, stopniowo obejmując większe obszary.

W niektórych przypadkach dochodzi do poważniejszego upośledzenia czucia głębokiego, co
oznacza trudności w rozpoznawaniu położenia własnych kończyn bez kontroli wzroku. Może
to skutkować problemami z koordynacją ruchową i częstymi upadkami. [3]

Zanikanie odruchów ścięgnistych

Kolejnym charakterystycznym objawem CIDP jest osłabienie lub całkowity brak odruchów
ścięgnistych. Jest to konsekwencja uszkodzenia nerwów odpowiedzialnych za
przewodnictwo impulsów do mięśni. W trakcie badania neurologicznego lekarz może
zaobserwować zniesienie odruchów kolanowych, skokowych oraz odruchu bicepsowego i
tricepsowego. [1]

Zaburzenia równowagi i chodu

W wyniku uszkodzenia nerwów odpowiedzialnych za czucie głębokie pacjenci często
doświadczają zaburzeń równowagi. Może to objawiać się poprzez:

• trudności w chodzeniu po nierównej powierzchni,
• konieczność patrzenia pod nogi podczas chodzenia,
• częste potykanie się i upadki. [3]

U niektórych osób może wystąpić ataksja czuciowa, czyli problemy z koordynacją ruchów
spowodowane uszkodzeniem nerwów odpowiedzialnych za czucie. Może to prowadzić do
trudności z chodzeniem, utrzymywaniem równowagi czy wykonywaniem precyzyjnych
ruchów, co znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie. [3]

Jakie są nietypowe objawy w cięższych przypadkach?

Chociaż rzadko może się zdarzyć, że CIDP doprowadzi do zajęcia nerwów czaszkowych, powodując:

• problemy z połykaniem,
• podwójne widzenie,
• niedowład mięśni twarzy. [1]

U niektórych pacjentów obserwuje się także zaburzenia funkcji autonomicznych, takie jak:

• spadki ciśnienia krwi,
• nadmierna potliwość,
• zaburzenia funkcji zwieraczy. [1]

Kiedy udać się do lekarza?

CIDP często rozwija się stopniowo, a pierwsze objawy choroby mogą wydawać się niespecyficzne. Często są one mylone ze zmęczeniem, niedoborami witamin lub innymischorzeniami. Poniżej przedstawiamy sygnały, które powinny skłonić do wizyty u lekarza i dokładniejszej diagnostyki neurologicznej. [1,3]

Utrzymujące się osłabienie mięśniowe

Jeśli osłabienie mięśniowe trwa dłużej niż kilka tygodni i nie jest związane z żadnym urazem
czy infekcją, warto zgłosić się do lekarza. [3]

Zaburzenia czucia i równowagi

Osoby doświadczające drętwienia, mrowienia, braku czucia temperatury czy bólu powinny
skonsultować się z neurologiem, zwłaszcza jeśli objawy te nasilają się i obejmują coraz
większe obszary ciała. [3]

Postępujący charakter objawów

Jednym z najważniejszych wskaźników CIDP jest stopniowe pogarszanie się objawów. Jeśli
osłabienie mięśniowe i zaburzenia czucia nasilają się przez okres kilku tygodni lub miesięcy,
konieczna jest szczegółowa diagnostyka neurologiczna. [1,3]

Jakie są podstawowe metody diagnozy CIDP?

Rozpoznanie CIDP opiera się na ocenie objawów klinicznych oraz szeregu badań, które
pomagają potwierdzić uszkodzenie nerwów i wykluczyć inne choroby o podobnym
przebiegu. Kluczową rolę w diagnostyce odgrywają badania neurofizjologiczne, analiza
płynu mózgowo-rdzeniowego oraz rezonans magnetyczny. Poniżej przedstawiamy
najważniejsze metody wykorzystywane do diagnozy CIDP. [1,2,3]

Badania neurofizjologiczne

Podstawowym narzędziem diagnostycznym jest elektroneurografia (ENG), która pozwala
ocenić szybkość przewodzenia impulsów w nerwach. W CIDP typowe są:

• zwolnienie przewodnictwa nerwowego,
• obecność bloku przewodzenia,
• wydłużenie latencji fali F. [3]

W niektórych przypadkach wykonuje się również elektromiografię (EMG), aby ocenić stopień
uszkodzenia mięśni. [3]

Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego

W wielu przypadkach CIDP płyn mózgowo-rdzeniowy wykazuje podwyższone stężenie
białka przy prawidłowej liczbie komórek, co sugeruje proces zapalny w obrębie nerwów
obwodowych. [1]

Rezonans magnetyczny (MRI) nerwów

MRI może ujawnić obrzęk i zgrubienie korzeni nerwowych, co jest dodatkowym wskaźnikiem
procesu demielinizacyjnego. [3]

Jaki wpływ ma CIDP na codzienne życie?

CIDP może znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie, powodując osłabienie
mięśniowe, zaburzenia czucia oraz trudności w poruszaniu się. W miarę postępu choroby
pacjenci mogą mieć problemy z wykonywaniem codziennych czynności, takich jak
chodzenie, ubieranie się czy pisanie. [1]

Wpływ CIDP na jakość życia:

• Osłabienie siły mięśniowej może prowadzić do konieczności korzystania z pomocy
  ortopedycznych, np. lasek lub wózków inwalidzkich.
• Zaburzenia czucia (np. drętwienie, mrowienie) mogą wpływać na precyzyjne ruchy
  rąk i utrudniać wykonywanie manualnych czynności.
• Przewlekłe zmęczenie i osłabienie mogą obniżać zdolność do pracy zawodowej i
  aktywności społecznej. [1]

Znaczenie rehabilitacji

Regularna rehabilitacja neurologiczna i fizjoterapia pomagają w utrzymaniu sprawności
ruchowej. Zalecane są:

• Ćwiczenia wzmacniające mięśnie – poprawiają siłę i stabilność postaw.
• Ćwiczenia koordynacyjne – pomagają w przywracaniu precyzyjnych ruchów.
• Terapia zajęciowa – uczy adaptacji do codziennych czynności i wykorzystywania
  sprzętów wspomagających.
• Wsparcie psychologiczne – pomaga radzić sobie z emocjonalnym aspektem
  choroby, zmniejszając stres i frustrację związaną z ograniczeniami.
• Odpowiednie leczenie i rehabilitacja mogą znacznie poprawić komfort życia
  pacjentów i pomóc im w jak najdłuższym utrzymaniu samodzielności. [3]

Podsumowanie

CIDP to poważna choroba, która prowadzi do stopniowego osłabienia mięśni, zaburzeń
czucia i problemów z równowagą. Wczesne rozpoznanie jest kluczowe, ponieważ
odpowiednie leczenie pozwala zahamować postęp choroby i poprawić jakość życia
pacjentów. [1]

Jeśli zauważasz u siebie lub u bliskiej osoby objawy takie jak postępujące osłabienie
mięśniowe, drętwienie kończyn, zaburzenia równowagi lub brak odruchów ścięgnistych,
niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem. Wdrożenie odpowiedniego leczenia na wczesnym
etapie choroby daje szansę na skuteczne zahamowanie jej rozwoju i uniknięcie trwałych
uszkodzeń układu nerwowego. [3]